Pryd ddechreuodd y Ddeddf Mwynderau ar Wahân?
Roedd y Ddeddf Mwynderau ar Wahân yn gyfraith a roddwyd ar waith yn Ne Affrica yn ystod y cyfnod apartheid. Pasiwyd y ddeddf gyntaf ym 1953 a chaniataodd ar gyfer gorfodi arwahanu cyfleusterau cyhoeddus, megis parciau, traethau, ac ystafelloedd gwely cyhoeddus, yn seiliedig ar ddosbarthiad hiliol. Diddymwyd y ddeddf yn y pen draw yn 1990 fel rhan o ddatgymalu apartheid.
Beth oedd pwrpas y Ddeddf Mwynderau ar Wahân?
Pwrpas Deddf Mwynderau Gwahanol oedd gorfodi arwahanu hiliol mewn cyfleusterau cyhoeddus yn Ne Affrica. Nod y gyfraith oedd gwahanu pobl o wahanol grwpiau hiliol, yn bennaf Affricaniaid du, Indiaid, ac unigolion Lliw, oddi wrth unigolion gwyn mewn lleoedd fel parciau, traethau, ystafelloedd gwely, meysydd chwaraeon, a mannau cyhoeddus eraill. Roedd y ddeddf hon yn rhan allweddol o apartheid, system o wahanu hiliol a gwahaniaethu a ganiatawyd gan y llywodraeth yn Ne Affrica. Nod y ddeddf oedd cadw goruchafiaeth wyn a rheolaeth dros fannau cyhoeddus ac adnoddau, tra'n systematig ymylu a gormesu grwpiau hiliol heb fod yn wyn.
Beth yw'r gwahaniaeth rhwng y Ddeddf Mwynderau ar Wahân a Deddf Addysg Bantw?
Deddf Mwynderau Gwahanol a'r Deddf Addysg Bantu Roedd y ddwy yn ddeddfau gormesol a roddwyd ar waith yn ystod y cyfnod apartheid yn Ne Affrica, ond roedd ganddynt ffocws ac effeithiau gwahanol. Nod y Ddeddf Mwynderau ar Wahân (1953) oedd gorfodi gwahanu hiliol mewn cyfleusterau cyhoeddus. Roedd yn gofyn am wahanu amwynderau cyhoeddus fel parciau, traethau ac ystafelloedd ymolchi, yn seiliedig ar ddosbarthiad hiliol. Roedd y ddeddf hon yn sicrhau bod cyfleusterau'n cael eu darparu ar wahân ar gyfer gwahanol grwpiau hiliol, gyda chyfleusterau israddol yn cael eu darparu ar gyfer grwpiau hiliol heb fod yn wyn. Atgyfnerthodd y gwahaniad corfforol rhwng grwpiau hiliol a gwahaniaethu hiliol sefydledig.
Ar y llaw arall, roedd Deddf Addysg Bantu (1953) yn canolbwyntio ar addysg ac roedd iddi ganlyniadau pellgyrhaeddol. Nod y ddeddf hon oedd sefydlu system addysg ar wahân ac israddol ar gyfer myfyrwyr du Affricanaidd, Lliw, ac Indiaidd. Sicrhaodd fod y myfyrwyr hyn yn derbyn addysg a gynlluniwyd i'w paratoi ar gyfer llafur sgiliau isel, yn hytrach na darparu cyfleoedd cyfartal ar gyfer addysg a dyrchafiad. Cynlluniwyd y cwricwlwm yn fwriadol i hyrwyddo arwahanu a pharhau'r syniad o ragoriaeth gwyn. Ar y cyfan, er bod y ddwy ddeddf wedi'u cynllunio i orfodi arwahanu a gwahaniaethu, roedd y Ddeddf Mwynderau ar Wahân yn canolbwyntio ar wahanu cyfleusterau cyhoeddus, tra bod Deddf Addysg Bantu yn targedu addysg ac yn parhau ag anghydraddoldeb systemig.
Pryd ddaeth y Ddeddf Mwynderau ar Wahân i ben?
Diddymwyd y Ddeddf Mwynderau ar Wahân ar 30 Mehefin 1990, yn dilyn dechrau datgymalu apartheid yn Ne Affrica.