Okwu Mmalite
Ịkwado na ichekwa ọdịmma Afrikaner bụ isi ebumnobi nke National Party (NP) mgbe a họpụtara ya ka ọ bụrụ ọchịchị na South Africa na 1948. Mgbe iwu 1961 gasịrị, bụ nke napụrụ ndị isi ojii South Africa ikike ịtụ vootu, National Party nọgidere na-achịkwa ya. South Africa site na ịkpa ókè agbụrụ.
Ibu iro na ime ihe ike bụ ihe a na-ahụkarị n'oge Apartheid. Mgbochi mgbochi apartheid na South Africa nwere mmasị maka mmachi mba ụwa megide ọchịchị Afrikaner na-esochi mgbuchapụ Sharpeville nke 1960, nke butere ọnwụ nke ndị ngagharị iwe ojii 69 (South African History Online).
Apartheid anaghị anọchite anya ọdịmma nke ndị Afrikaners nke ọma, dịka ọtụtụ ndị Afrikaners siri kwuo, bụ ndị jụrụ NP n'ịkwado ya. Ndị South Africa na-ezo aka na onwe ha dị ka ndị Afrikan ma agbụrụ na ndọrọ ndọrọ ọchịchị. A na-akpọkwa Boers, nke pụtara 'ndị ọrụ ugbo' dị ka ndị Afrikaners ruo na ngwụcha afọ 1950.
Essay nke Nationalism Afrikaner zuru oke
N'agbanyeghị na ha nwere nkọwa dị iche iche, okwu ndị a na-agbanwe ntakịrị. National Party nọchitere anya ọdịmma South Africa niile tupu Apartheid dị ka otu na-emegide ọchịchị alaeze ukwu Britain. Ya mere, ndị mba na-achọ nnwere onwe zuru oke na Britain ọ bụghị naanị na ndọrọ ndọrọ ọchịchị (White), kamakwa n'ụzọ akụ na ụba (Autarky) na omenala (Davenport).
Afro-African, ojii, agba, na India bụ agbụrụ anọ bụ isi na South Africa n'oge a. N'oge ahụ, ndị na-achị achị bụ ndị ọcha bụ ndị na-asụ Afrịka: ha na-ekwu na a na-ebute ndị ojii na ndị na-acha maka ọrụ n'amaghị ama n'oge ndị ọbịa- colonialism, n'ihi ya, ha enweghị akụkọ ihe mere eme ma ọ bụ omenala. Ya mere, mba Afrikaner jere ozi dịka echiche nchekwa nchekwa (Davenport) maka ihe nketa ọcha.
Akụkọ South Africa
Ịbawanye nsonye nke ndị India na gọọmentị na ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-egosi na ịhụ mba n'anya nke Afrikaner na-aghọwanye ihe n'ihi na a ghọtara ndị India dị ka ndị South Africa.
N'oge Apartheid, ndị ọcha South Africa na-asụ Afrikaans, asụsụ sitere na Dutch. Dịka asụsụ gọọmentị South Africa, Afrikaner abụrụla okwu a na-ejikarị akọwa ma agbụrụ na asụsụ ya.
Ndị ọcha dara ogbenye mepụtara asụsụ Afrikaans ka ọ bụrụ ihe ọzọ n'asụsụ Dutch ọkọlọtọ. A kụziiri ndị na-asụ oji n'oge Apartheid, nke mere ka a kpọgharịa ya Afrikaner kama ịbụ Afrikaans.
DF Malan hiwere Het Volk party (Norden) dịka njikọ aka n'etiti ndị otu Afrikaner, dịka Afrikaner bond na Het Volk. JBM Hertzog hibere United Party (UP) na 1939 mgbe ọ kwụsịrị na nku ya na-emesapụ aka iji guzobe ọchịchị NP atọ na-esochi site na 1924 ruo 1939.
Ndị otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị United Party na-akwado ndị isi ojii South Africa nke ọma maka ikike ndị ọzọ n'oge a, bụ nke wepụrụ nkewa agbụrụ n'ụdị mmetụta dị iche iche a maara dị ka Grand Apartheid, nke pụtara na ndị ọcha nwere ike ịchịkwa ihe ndị isi ojii mere na mpaghara ha kewapụrụ iche (Norden).
Partytù Mba
Ekewara ndị South Africa n'otu agbụrụ dabere n'ọdịdị ha na ọnọdụ akụ na ụba na mmekọrịta ọha na eze n'okpuru iwu ndebanye aha ndị mmadụ nke NP mere ka ha merie United Party na 1994. Iji wulite ntọala siri ike nke nkwado maka otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị ya, NP sonyeere ya. ndị agha na Afrikanerbond na Het Volk.
E hiwere ya na 1918 iji lebara ogige ndị dị ala nke British imperialism (Norden) mepụtara n'etiti ndị Afrikan site na "ịchị na ichebe" ha. Ọ bụ naanị ndị ọcha sonyeere njikọ Afrikaner ebe ọ bụ na ha nwere mmasị naanị maka ọdịmma: asụsụ, omenala, na nnwere onwe ndọrọ ndọrọ ọchịchị site na British.
A nabatara Afrikaans dị ka otu n'ime asụsụ gọọmentị South Africa na 1925 site na njikọ Afrikaner, bụ nke guzobere Afrikaanse Taal-en Kultuurvereniging. Ọzọkwa, NP malitere ịkwado mmemme omenala dịka egwu egwu na otu ndị ntorobịa iji weta Afrikaners n'okpuru otu ọkọlọtọ (Hankins) wee chịkọta ha n'ime obodo omenala.
Enwere otu dị iche iche n'ime National Party nke dabere na klaasị klaasị mmekọrịta ọha na eze, kama ịbụ otu monolithic: ụfọdụ ndị otu ghọtara na ha chọkwuru nkwado ntọala iji merie ntuli aka 1948.
Ị nwekwara ike ịgụ akwụkwọ edemede ndị ọzọ a kpọtụrụ aha n'okpuru ebe nrụọrụ weebụ anyị n'efu,
Mba Afrikaner
Site n'ịkwalite ịhụ mba n'anya nke Ndị Kraịst nye ndị South Africa, National Party gbara ụmụ amaala ume ka ha na-asọpụrụ kama ịtụ egwu esemokwu ha, si otú ahụ nweta votu sitere na Afrikaners (Norden). Enwere ike were echiche a dị ka ịkpa ókè agbụrụ ebe ọ bụ na ọ nweghị nha anya a ghọtara n'etiti agbụrụ; kama, ọ kwadoro ịchịkwa mpaghara e kenyere ndị ojii na-etinyeghị ha n'òtù ndị ọzọ.
N'ihi Apartheid, ndị isi ojii na ndị ọcha kewapụrụ na ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nke akụ na ụba. N'ihi na ndị ọcha nwere ike ị nweta ụlọ ka mma, ụlọ akwụkwọ, na ohere njem, nkewa ghọrọ usoro mmekọrịta ọha na eze nke kwadoro ndị ọcha bara ọgaranya (Norden).
Site n'inweta votu Afrikaner na 1948, National Party ji nwayọọ nwayọọ bịa n'ọchịchị n'agbanyeghị mmegide mbụ megide Apartheid. Ha hiwere ọchịchị Apartheid otu afọ ka ha nwetasịrị ntuli aka ahụ, dịka iwu gọọmentị etiti na-enye ndị ọcha South Africa ohere isonye na nnọchite ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-enweghị ikike ịtụ vootu (Hankins).
N'afọ ndị 1950, n'okpuru Prime Minister Dr. NP, a na-emejuputa ụdị njikwa a siri ike nke ọha mmadụ. Site n'iji Afrikaans dochie Bekee n'ụlọ akwụkwọ na ụlọ ọrụ gọọmentị, Hendrik Verwoerd kwadoro ụzọ maka mmepe omenala Afrikaner ebe ndị ọcha na-eme ememe ọdịiche ha kama izobe ha (Norden).
Ndị NP nyekwara ndị isi ojii kaadị njirimara amanyere iwu oge niile. N'ihi enweghị akwụkwọ ikike ziri ezi, amachibidoro ha ịhapụ mpaghara ha họpụtara.
E mere usoro njikwa mmekọrịta mmadụ na ibe ya iji chịkwaa mmegharị ojii site n'aka ndị uwe ojii ọcha, na-eme ka ndị obodo na-atụ egwu ịgagharị na mpaghara ndị e kenyere agbụrụ ndị ọzọ (Norden). N'ihi ọjụjụ Nelson Mandela jụrụ ido onwe ya n'okpuru ọchịchị nta n'aka ndị ọcha, ANC ya tinyere aka na mmegharị nguzogide megide Apartheid.
Site n'ichepụta ndị bantustans, otu ndị na-ahụ maka mba ahụ kwadoro ịda ogbenye Africa ma gbochie nnwere onwe ya. N'agbanyeghị na ha bi na mpaghara dara ogbenye nke mba ahụ, ndịda Africa aghaghị ịtụ ụtụ isi n'aka gọọmentị ndị ọcha (Norden) n'ihi na bantustans bụ ala ndị e debere maka ụmụ amaala ojii.
Dịka akụkụ nke iwu NP, a chọkwara ka ndị isi ojii buru kaadị njirimara. N'ụzọ dị otú a, ndị uwe ojii na-enwe ike ileba anya n'ụzọ ha na-aga ma jide ha ma ọ bụrụ na ha abanye n'ebe agbụrụ ọzọ a họpụtara. “Ndị agha nchekwa” weghaara obodo dị iche iche ebe ndị isi ojii kwupụtara mmeso gọọmentị na-ezighị ezi ma jide ha ma ọ bụ gbuo ha.
E wezụga na a jụrụ ajụ ịnọchite anya na nzuko omeiwu, ụmụ amaala ojii nwetara ọrụ mmụta na ahụike pere mpe karịa ndị ọcha (Hankins). Nelson Mandela ghọrọ onye isi ala mbụ nke South Africa zuru oke na 1994 mgbe NP chịrị South Africa oge ịkpa ókè agbụrụ site na 1948 ruo 1994.
Ọtụtụ ndị òtù NP bụ ndị Afrikaners bụ ndị kwenyere na British imperialism "mebiri" obodo ha mgbe Agha Ụwa nke Abụọ gasịrị n'ihi British imperialism (Walsh). Ọzọkwa, National Party ji 'Christian Nationalism' nweta votu ndị Afrikaner site n'ikwu na Chineke kere agbụrụ ụwa na ya mere a ghaghị ịkwanyere ùgwù karịa ịtụ egwu (Norden).
Ka o sina dị, a pụrụ ile echiche a anya dị ka ịkpa ókè agbụrụ ebe ọ bụ na ọ mataghị nhata n'etiti agbụrụ; ọ na-arụ ụka na ndị isi ojii kwesịrị ịnọrọ onwe ha na mpaghara e kenyere ha kama ịmekọrịta na ndị ọzọ. N'ihi ikike ndị NP zuru oke na nzuko omeiwu, ụmụ amaala ojii aghọtaghị ikpe na-ezighị ezi nke apartheid mana ha enweghị ike idozi ya.
N'ihi ọchịchị alaeze ukwu Britain mgbe agha ụwa mbụ gasịrị, Afrikaners kwadoro National Party nke ukwuu. Ndị otu a chọrọ ịmepụta omenala dị iche iche ebe ndị ọcha ga-enwe naanị ọrụ maka ọchịchị. Dr. Hendrik Verwoerd onye na-ese ụkpụrụ ịkpa ókè agbụrụ kwalitere oke oke n'etiti ndị isi ojii na ndị ọcha n'oge Ọchịchị Prime Minister ya n'etiti 1948 na 1952.
Ndị Nordic kwenyere na ekwesịrị ịnakwere esemokwu kama ịtụ egwu n'ihi na enwere ndịiche na-enweghị nkwekọrịta nke otu otu ga-achị mgbe niile. Ọ bụ ezie na Hankins tụrụ aro ka ụmụ amaala ojii nọrọ na bantustans ha kama ijikọ na omenala ndị ọzọ (Hankins), ọ ghọtaghị otu 'enweghị mgbaghara' ndị a ka ha nhata.
Na mgbakwunye na ịchọ ndị ojii ka ha buru kaadị njirimara, NP nyere iwu ka ha mee ya. Ndị uwe ojii nwere ike nyochaa mmegharị ha n'ụzọ dị mfe n'ihi nke a. Ọ bụrụ na ejidere ha ka ha na-agafe n'ebe a họpụtara maka agbụrụ ọzọ, a na-ejide ha.
A họpụtara Nelson Mandela dị ka onye isi ojii mbụ nke South Africa (Norden) na Eprel 27th, 1994, bụ akara njedebe nke ịkpa ókè agbụrụ. N'okwu ya mgbe ọ ghọchara onyeisi oche, Mandela kwuru n'ụzọ doro anya na ya enweghị ebumnobi na-akparị Afrikaners. Kama ọ chọrọ ịkwalite akụkụ ndị dị mma ka ọ na-emegharị "akụkụ ndị na-adịghị mma nke akụkọ ihe mere eme Afrikaner" (Hendricks).
Mgbe a bịara n'ihe banyere mmehie nke ịkpa ókè agbụrụ, ọ kwadoro Eziokwu na Mkpeghachi kama ịkwụghachi ụgwọ, na-ekwe ka akụkụ nile kwurịta ihe merenụ n'atụghị egwu ntaramahụhụ ma ọ bụ mmegwara.
Mandela, bụ onye nyere aka mepụta ọchịchị ANC ọhụrụ mgbe ọ merisịrị ntuli aka ahụ, ewepụghị NP kama ọ kwalitere ime n'etiti ndị Afrikaners na ndị na-abụghị ndị Afrịkan site n'iweta omenala na omenala Afrikaner n'ihu n'ihu n'ịkwado agbụrụ.
N'agbanyeghị agbụrụ ha, ndị South Africa na-enwe ike ikiri egwuregwu rugby ọnụ n'ihi na egwuregwu ahụ ghọrọ ihe na-eme ka mba ahụ dị n'otu. Ụmụ amaala ojii bụ ndị na-egwu egwuregwu na-ekiri telivishọn, ma na-agụ akwụkwọ akụkọ n'atụghị egwu mkpagbu bụ olileanya Nelson Mandela maka ha (Norden).
E wepụrụ Apartheid na 1948, ma e kpochapụrụ ndị Afrikaners kpamkpam. Ọ bụ ezie na egwuregwu dị n'etiti agbụrụ apụtaghị na NP anaghịzi na-achị obodo ahụ, ọ na-eweta olileanya maka ọgbọ South Africa n'ọdịnihu ka ha nwee ike ịmekọrịta n'oge gara aga kama ibi ndụ n'ụjọ.
Ndị isi ojii South Africa anaghị aghọta ndị ọcha ka ndị mmegbu n'ihi na ha na-etinye aka na omenala Afrikaner. Ozugbo Mandela kwụsịrị ọrụ, ọ ga-adị mfe ịnweta udo n'etiti ndị ojii na ndị ọcha. Ịchọ ime ka mmekọrịta dị mma n'etiti agbụrụ dị mkpa ugbu a karịa ka ọ dị na mbụ, dịka Nelson Mandela ga-ala ezumike nká na June 16th, 1999.
N'okpuru ọchịchị Nelson Mandela, ndị Afrikaners nwere ahụ iru ala ọzọ maka ọnọdụ ha na ọha mmadụ n'ihi na e webatara ọchịchị ndị ọcha na narị afọ nke 21. Onye isi ala Jacob Zuma fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na a ga-ahọpụta ya ọzọ n'ọkwa kacha elu South Africa na 2009 dị ka onye ndu ANC (Norden).
Mmechi,
Ebe ọ bụ na NP nwere ọtụtụ ikike dabere na nkwado sitere n'aka ndị Afrikaner votu, ha nwere ike ijide n'aka na nzuko omeiwu ruo mgbe ha meriri ntuli aka ha; ya mere, ndị ọcha na-echegbu onwe ha na ịtụ vootu maka pati ọzọ ga-eme ka ndị isi ojii nwetakwuo ikike, nke ga-eduga na-efunahụ ohere ndị ọcha n'ihi mmemme mmemme ma ọ bụrụ na ha ahọpụtara otu ọzọ.