Mmetụta ime ike Cyber
Iji ịntanetị emegbu mmadụ nwere ike inwe ọtụtụ mmetụta ọjọọ na ndị ọ metụtara. Nke a bụ ụfọdụ mmetụta a na-enwekarị:
Nsogbu mmetụta uche:
Ebu agha nwere ike ịkpata nnukwu nsogbu mmetụta uche, na-eduga na mwute, iwe, egwu, na enweghị enyemaka. Ndị ihe a metụtara na-enwekarị nchekasị, ịda mbà n'obi, na enweghị ùgwù onwe onye.
Nnọpụga iche:
Iji ịntanetị emegbu mmadụ na-ekewapụ ndị ọ metụtara n'ebe ndị ọgbọ ha nọ. Ha nwere ike ịhapụ mmekọrịta mmadụ na ibe ya n'ihi egwu ma ọ bụ ihere, na-eduga na owu ọmụma na nkewa.
Nsonaazụ agụmakwụkwọ:
Ndị na-eji ịntanetị emegbu mmadụ na-agbakarị mgba agụmakwụkwọ n'ihi oke mmetụta uche ya. Ha nwere ike na-esiri ha ike itinye uche, na-ata ahụhụ site na mkpali mbelata, na ọdịda nke arụmọrụ ụlọ akwụkwọ.
Okwu ahụike anụ ahụ:
Nchegbu cyberbullying na nchekasị nwere ike ịpụta n'anụ ahụ, na-ebute isi ọwụwa, afọ mgbu, nsogbu ụra, na ọrịa ndị ọzọ metụtara nchekasị.
Imerụ onwe onye na echiche igbu onwe:
N'ọnọdụ ndị siri ike, cyberbullying nwere ike imerụ onwe ya ahụ ma ọ bụ echiche igbu onwe ya. Mmekpa ahụ na mmechuihu mgbe niile nwere ike ime ka ndị a na-ata ahụhụ nwee mmetụta enweghị olileanya na ọnyà, na-eduga n'omume ibibi onwe ha.
Mmetụta uche ogologo oge:
Mmetụta cyberbullying nwere ike ịgbatị karịa ahụmịhe ozugbo. Ndị e merụrụ ahụ nwere ike ịmalite nsogbu dị iche iche nke uche, dị ka nsogbu nrụgide post-traumatic (PTSD) ma ọ bụ ịba ụba nke nchekasị na ịda mbà n'obi.
Aha ọjọọ n'ịntanetị:
Iji ịntanetị emegbu mmadụ nwere ike imebi aha onye a na-emegbu n'ịntanetị, na-eme ka o sie ike ịmalite mmekọrịta ma ọ bụ ohere dị mma na mpaghara dijitalụ. Nke a nwere ike nweta nsonaazụ dị ogologo oge maka ndụ onwe ha na nke ọkachamara. Ọ dị oke mkpa ilebara cyberbullying anya ngwa ngwa ma nye nkwado ndị ọ metụtara iji belata mmetụta ndị a na-emerụ ahụ.
Otu esi egbochi mmegbu Cyber?
Mgbochi cyberbullying chọrọ mgbalị mkpokọta sitere n'aka ndị mmadụ n'otu n'otu, ụlọ akwụkwọ, nne na nna, na nyiwe ịntanetị. Nke a bụ ụfọdụ atụmatụ iji gbochie cyberbullying:
Agụmakwụkwọ na mmata:
Welite mmata banyere cyberbullying na mmetụta ya site na mmemme agụmakwụkwọ n'ụlọ akwụkwọ na obodo. Kụziere ụmụ akwụkwọ gbasara omume ịntanetị nwere ọrụ, mmetụta ọmịiko na nsonaazụ ịntanetị. Kwado mkparịta ụka mepere emepe iji kwalite omenala nkwanye ugwu na ịbụ nwa amaala dijitalụ.
Kwalite gburugburu ọnlaịnụ dị mma:
Kwado mmekọrịta dị mma n'ịntanetị ma tọọ atụmanya maka omume dijitalụ. Kụziere ụmụ akwụkwọ gbasara iji obiọma na nkwanye ùgwù na-emeso ndị ọzọ ihe, dị ka ha ga-eme n'onwe ha.
Dijitalụ ọgụgụ:
Nye nkuzi na nka mmuta dijitalụ, gụnyere iche echiche siri ike, nyocha ozi, na iji ntọala nzuzo eme ihe nke ọma. Nyere ụmụ akwụkwọ aka ịghọta ka ha ga-esi chebe onwe ha n'ịntanetị, mata na ịzaghachi na mmegbu cyber, ma kọọrọ ndị okenye ma ọ bụ ndị ọchịchị tụkwasịrị obi ihe merenụ.
Netwọk na-akwado:
Gbaa mbọ hụ na ụmụ akwụkwọ nwere ohere ịnweta usoro nkwado n'ụlọ akwụkwọ, dị ka ndị ndụmọdụ, ndị nkuzi, ma ọ bụ ndị okenye tụkwasịrị obi. Usoro ndị a nwere ike inye nduzi na enyemaka n'ihe gbasara cyberbullying. Gbaa ụmụ akwụkwọ ume ka ha chọọ enyemaka ma ọ bụrụ na ha zutere mmekpa ahụ n'ịntanetị.
Ntinye Nne na Nna:
Kụziere ndị nne na nna gbasara ihe egwu na akara ịntanetị na-emegbu mmadụ, ma gbaa ha ume ka ha nyochaa ihe omume ụmụ ha na-eme n'ịntanetị ma na-asọpụrụ nzuzo ha. Kwalite nkwurịta okwu mepere emepe n'etiti ndị nne na nna na ụmụntakịrị ka ịmepụta ohere dị mma maka ịkparịta ahụmahụ ịntanetị.
Atumatu siri ike na sistemu mkpesa:
Na-akwado maka usoro iwu siri ike na usoro mkpesa na nyiwe mgbasa ozi ọha na eze na webụsaịtị iji lụso cyberbully ọgụ. Gbaa ikpo okwu ume ịzaghachi ngwa ngwa maka ihe ndị akọpụtara wee wepụ ọdịnaya na-akpasu iwe.
Kwaa ọmịiko na ntinye aka nke ndị na-ekiri ihe:
Kụziere ụmụ akwụkwọ ka ha guzoro megide mmegbu ịntanetị site n'inwe ọmịiko na ịkwado ndị ihe metụtara. Gbaa ụmụ akwụkwọ ume ikwu okwu megide iyi egwu ịntanetị, kọọ akụkọ, ma kwado ndị ezubere iche.
Na-enyocha mmemme n'ịntanetị mgbe niile:
Nne na nna na ndị nlekọta kwesịrị ileba anya mgbe niile ihe ụmụ ha na-eme n'ịntanetị, gụnyere akaụntụ mgbasa ozi ọha ma ọ bụ ikpo okwu izi ozi. Nke a bụ iji chọpụta ihe ịrịba ama ọ bụla nke cyberbullying na itinye aka mgbe ọ dị mkpa. Cheta, iji ike eme ihe n'ịntanetị bụ ọrụ onye ọ bụla. Site n'ịkwalite omenala ọmịiko, nkwanye ùgwù, na ịgụ akwụkwọ dijitalụ, anyị nwere ike ịrụkọ ọrụ ọnụ iji mepụta ebe dị n'ịntanetị dị mma maka mmadụ niile.