Edemede gbasara okpomoku zuru ụwa ọnụ:- Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ abụrụla ihe na-echegbu ụwa ọgbara ọhụrụ. Anyị nwere ọtụtụ ozi-e iji bipute edemede maka okpomoku zuru ụwa ọnụ.
N'oge na-adịbeghị anya, edemede banyere okpomoku zuru ụwa ọnụ abụrụla ajụjụ a na-ebu amụma na bọọdụ ọ bụla ma ọ bụ nyocha asọmpi. Ya mere Team GuideToExam na-ewere na ọ dị oke mkpa ibipụta edemede ụfọdụ gbasara okpomoku zuru ụwa ọnụ.
Ya mere, n'efunahụ nkeji
Ka anyị gaa na edemede -
Edemede okwu 50 na okpomoku zuru ụwa ọnụ ( edemede 1)
Mmụba nke okpomọkụ dị n'elu ụwa nke ikuku ikuku na-akpata bụ nke a maara dị ka okpomoku zuru ụwa ọnụ. Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ bụ nsogbu zuru ụwa ọnụ nke dọtara uche nke ụwa nke oge a n'oge na-adịbeghị anya.
Okpomọkụ nke ụwa na-arị elu kwa ụbọchị na nke ahụ butere ihe egwu nye ihe niile dị ndụ n'ụwa a. Ndị mmadụ kwesịrị ịma ihe na-akpata okpomoku zuru ụwa ọnụ ma kwesị ịgbalị ịchịkwa ya.
Edemede okwu 100 na okpomoku zuru ụwa ọnụ ( edemede 2)
Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ bụ ihe dị ize ndụ nke a na-ahụ n'ụwa niile. A na-ebute ya n'ihi ọrụ mmadụ na usoro okike na-emekarị. Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ bụ ihe kpatara mgbanwe ihu igwe n'ụwa niile.
A na-ebute okpomoku zuru ụwa ọnụ n'ihi ikuku ikuku. Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ na-ebute mmụba na ọnọdụ okpomọkụ nke ụwa. Ọ na-akpaghasị usoro ihu igwe site na ịba ụba mmiri ozuzo na mpaghara ụfọdụ yana ibelata ya na ụfọdụ ndị ọzọ.
Okpomọkụ nke ụwa na-abawanye kwa ụbọchị. N'ihi mmetọ, igbutu osisi, wdg, ọnụego okpomọkụ na-abawanye na n'ihi nke ahụ, glaciers amalitela ịgbaze.
Iji kwụsị okpomoku zuru ụwa ọnụ anyị kwesịrị ịmalite ịkụ osisi ma kpalie ndị ọzọ ime otu ihe ahụ. Anyị nwekwara ike ime ka ndị mmadụ mara mmetụta nke okpomoku zuru ụwa ọnụ.
Edemede okwu 150 na okpomoku zuru ụwa ọnụ ( edemede 3)
Mmadụ na-eme ihe ọjọọ n'ụwa a nanị iji gboo mkpa nke onwe ya. Site na mmalite narị afọ nke 18, ndị mmadụ malitere ire nnukwu coal na mmanụ n'ihi nke ahụ, ọnụ ọgụgụ carbon dioxide dị na mbara ikuku ụwa mụbara ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 30%.
Na data dị egwu bịara n'ihu ụwa na nkezi okpomọkụ zuru ụwa ọnụ na-abawanye site na 1%. Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ na nso nso a abụrụla ihe na-echegbu ụwa.
Okpomọkụ nke ụwa na-abawanye kwa ụbọchị. N'ihi nke ahụ, glaciers na-amalite ịgbaze. Anyị maara na ọ bụrụ na glaciers agbazekwa, mgbe ahụ ụwa dum ga-adị n'okpuru mmiri.
Ihe dị iche iche dị ka igbutu osisi, mmetọ gburugburu ebe obibi, ikuku ikuku, wdg na-akpata okpomoku zuru ụwa ọnụ. Ekwesịrị ịkwụsị ozugbo enwere ike ịzọpụta ụwa n'ọdachi dị nso.
Edemede okwu 200 na okpomoku zuru ụwa ọnụ ( edemede 4)
Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ bụ isi okwu na gburugburu ebe obibi taa. Ọ bụ ihe na-eme na-abawanye nkezi okpomọkụ nke ụwa. Ihe na-akpata ya bụ mmụba nke carbon dioxide na mmanụ ọkụ ndị ọzọ na-ewepụta site na ọkụ nke coal, na-eme igbutu osisi, na ọrụ dị iche iche nke mmadụ.
Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ na-eduga glaciers ịgbaze, na-agbanwe ọnọdụ ihu igwe nke ụwa ma na-ebutekwa ihe egwu ahụike dị iche iche. Ọ na-akpọkwa ọtụtụ ọdachi ndị na-emere onwe ha òkù ịbịa n'ụwa. Iju mmiri, ọkọchị, mbuze ala, wdg niile bụ mmetụta nke okpomoku zuru ụwa ọnụ nke na-egosi ihe egwu dị nso na ndụ anyị.
N'agbanyeghi na enwere ihe di iche iche sitere n'okike, mmadu bukwa ihe kpatara okpomoku uwa. Ọnụ ọgụgụ na-abawanye ụba na-achọ ka ụbara akụ sitere na gburugburu ebe obibi iji mee ka ndụ ha dị mfe na ntụsara ahụ. Iji akụrụngwa ha na-akparaghị ókè na-eme ka akụ ahụ dị oke.
N'ime afọ iri gara aga, anyị ahụla ọtụtụ mgbanwe ihu igwe na-enweghị atụ n'ụwa. A na-eche na mgbanwe ndị a niile bụ n'ihi okpomoku zuru ụwa ọnụ. Ozugbo enwere ike anyị kwesịrị ime ihe iji chịkwaa okpomoku zuru ụwa ọnụ.
Ekwesịrị ịchịkwa ihe omume ụmụ mmadụ dị ka igbutu osisi, a ga-akụkwa ọtụtụ osisi iji chịkwaa okpomoku zuru ụwa ọnụ.
Edemede okwu 250 na okpomoku zuru ụwa ọnụ ( edemede 5)
Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ bụ nsogbu siri ike nke ụwa na-eche ihu ugbu a. Okpomọkụ nke ụwa anyị na-arị elu kwa ụbọchị na-agafe. Ihe dị iche iche na-akpata nke a.
Ma ihe mbụ na-akpata okpomoku zuru ụwa ọnụ bụ ikuku ikuku. N'ihi mmụba nke griin haus na ikuku okpomọkụ nke ụwa na-arị elu.
Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ bụ maka mgbanwe ihu igwe n'ụwa a. A na-ekwu na mmụba nke Carbon dioxide na ikuku na ikuku ndị ọzọ na-ekpo ọkụ na-esi n'ọkụ na-ere ọkụ na ihe omume ụmụ mmadụ ndị ọzọ bụ isi ihe na-akpata okpomọkụ zuru ụwa ọnụ.
Ụfọdụ ndị ọkà mmụta sayensị ebuola amụma na okpomọkụ dị n'elu ụwa nwere ike ịbawanye 1.4 ruo 5.8 Celsius n'ime iri afọ asatọ ruo iri ọzọ. Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ bụ maka mgbaze nke glaciers.
Mmetụta ọzọ okpomọkụ nke ụwa na-enwe kpọmkwem bụ mgbanwe ihu igwe na-adịghị mma n'ụwa. N'oge a, oké ifufe, mgbawa ugwu mgbawa, na ajọ ifufe na-akpata mbibi n'ụwa a.
N'ihi mgbanwe nke okpomọkụ na ụwa, ọdịdị na-akpa àgwà n'ụzọ na-adịghị mma. Ya mere, ọ dị mkpa ka a na-achịkwa okpomoku zuru ụwa ọnụ ka ụwa a mara mma wee nọgide na-abụ ebe dị nchebe nye anyị mgbe niile.
Edemede okwu 300 na okpomoku zuru ụwa ọnụ ( edemede 6)
Ụwa narị afọ nke 21 tụgharịrị ghọọ ụwa asọmpi. Obodo ọ bụla na-achọ ka mba nke ọ bụla mma na mba ọ bụla na-asọ mpi iji gosi na ọ ka ibe ya mma.
N'ime usoro a, mmadụ niile na-eleghara ọdịdị anya. Dị ka ihe si na ya pụta na-etinye ihe okike n'akụkụ na usoro nke nsogbu mmepe dị ka okpomọkụ zuru ụwa ọnụ amalitela dị ka ihe iyi egwu na ụwa nke oge a.
Naanị okpomoku zuru ụwa ọnụ bụ usoro nke mmụba na-aga n'ihu na okpomọkụ nke elu ụwa. Ọdịdị enyela anyị ọtụtụ onyinye mana ọgbọ na-akpa ike n'ahụ ha nke na ha na-amalite iji okike mee ihe maka ọdịmma onwe ha nke na-eduga ya n'ụzọ nke mbibi.
Ihe ndị dị ka igbukpọsị osisi, ikuku ikuku na-ekpo ọkụ, na mkpochapụ nke oyi akwa ozone na-ekere òkè na-arụsi ọrụ ike na okpomoku zuru ụwa ọnụ. Dị ka anyị maara na ozone oyi akwa na-echebe ụwa site na-emerụ ultraviolet ụzarị anyanwụ.
Ma n'ihi mbelata nke ozone oyi akwa, UV ụzarị na-abịa ozugbo na Ụwa na ọ bụghị nanị na-ekpo ọkụ n'ụwa kamakwa na-ebute ọrịa dị iche iche n'etiti ndị bi n'ụwa.
Ọzọ n'ihi okpomoku zuru ụwa ọnụ dị iche iche na-adịghị ahụkebe omume e kere eke pụrụ ịhụ n'ụwa a. N'oge a, anyị nwere ike ịhụ oke mmiri ozuzo, ụkọ mmiri ozuzo, mgbawa ugwu mgbawa, wdg n'akụkụ dị iche iche nke ụwa.
Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ na-edugakwa na glaciers agbaze. N'aka nke ọzọ, a na-eche na mmetọ bụ ihe ọzọ na-akpata okpomoku zuru ụwa ọnụ. Site na mmepe nke sayensị na teknụzụ, ụmụ mmadụ na-emetọ gburugburu ebe obibi na nke ahụ na-agbakwụnye ihe na-eme ka okpomọkụ zuru ụwa ọnụ.
Enweghị ike ịkwụsị ikpo ọkụ zuru ụwa ọnụ n'ihi na ụfọdụ ihe ndị sitere n'okike bụkwa ihe kpatara ya. Mana anyị nwere ike ịchịkwa ya n'ezie site n'ịchịkwa ihe ndị mmadụ mere na-akpata okpomoku zuru ụwa ọnụ.
Edemede okwu 400 na okpomoku zuru ụwa ọnụ ( edemede 7)
Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ bụ otu n'ime nsogbu kacha dị egwu na narị afọ a. Ọ bụ usoro nke iji nwayọọ nwayọọ na-abawanye okpomọkụ nke elu ụwa. Ọ na-enwe mmetụta kpọmkwem na ọnọdụ ihu igwe nke ụwa.
N'ime akụkọ na-adịbeghị anya (2014) sitere na ụlọ ọrụ na-ahụ maka nchekwa gburugburu, okpomọkụ nke elu ụwa mụbara ihe dị ka ogo 0.8 n'ime afọ iri gara aga.
Ihe na-ebute okpomoku zuru ụwa ọnụ:- Enwere ihe dị iche iche na-akpata okpomoku zuru ụwa ọnụ. N'ime ha, ụfọdụ bụ ihe ndị sitere n'okike ebe ndị ọzọ bụ ihe mmadụ mere. Ihe kachasị mkpa na-akpata okpomoku zuru ụwa ọnụ bụ "gasị griin". Ọ bụghị nanị site na usoro okike na-emepụta gas nke ụlọ griin ha, kamakwa site na ụfọdụ ọrụ mmadụ.
Na narị afọ nke 21, ọnụ ọgụgụ ndị bi n'ụwa amụbaala ruo n'ókè nke na ụmụ mmadụ na-emebi ikuku site na igbutu osisi dị ukwuu kwa ụbọchị. N'ihi nke a, okpomọkụ nke elu ụwa na-abawanye kwa ụbọchị.
Mbelata nke oyi akwa ozone bụ ihe ọzọ na-akpata okpomoku zuru ụwa ọnụ. N'ihi ntọhapụ nke chlorofluorocarbons na-abawanye, oyi akwa ozone na-ebelata kwa ụbọchị.
Igwe ozone na-echebe elu ụwa site na igbochi ụzarị anyanwụ na-emerụ ahụ nke na-esi n'ụwa pụta. Ma iji nwayọọ nwayọọ na-ebelata oyi akwa ozone na-akpata okpomọkụ zuru ụwa ọnụ n'elu ụwa.
Mmetụta nke okpomoku zuru ụwa ọnụ: - Mmetụta nke okpomoku zuru ụwa ọnụ bụ ihe na-echegbu ụwa dum. Dị ka akụkọ sitere na US Geological Survey, n'ihi okpomoku zuru ụwa ọnụ, n'ime glacier 150 dị na ogige glacier nke Montana bụ naanị glaciers 25 fọdụrụ.
N'aka nke ọzọ, a pụrụ ịhụ nnukwu mgbanwe ihu igwe n'elu ụwa n'oge na-adịbeghị anya dị ka mmetụta nke okpomọkụ zuru ụwa ọnụ.
Ihe ngwọta maka okpomoku zuru ụwa ọnụ: - Enweghị ike ịkwụsị ikpo ọkụ zuru ụwa ọnụ, mana enwere ike ịchịkwa ya. Iji chịkwaa okpomoku zuru ụwa ọnụ na mbụ, anyị, ndị bi n'ụwa a kwesịrị ịkpachara anya.
Ndị mmadụ enweghị ike ime ihe ọ bụla maka okpomoku zuru ụwa ọnụ nke okike mere. Ma anyị nwere ike ịgbalị ibelata ikuku nke ikuku griin na ikuku. Ndị mmadụ kwesịkwara ịhazi mmemme mmata dị iche iche n'etiti ndị na-amaghị ihe iji chịkwaa okpomoku zuru ụwa ọnụ.
Nkwubi okwu:- Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ bụ okwu zuru ụwa ọnụ nke kwesịrị ịchịkwa iji zọpụta ụwa n'ihe egwu dị nso. Ịdị adị nke mmepeanya mmadụ n'ụwa a dabere na ahụike nke ụwa a. Ahụ ike nke ụwa a na-akawanye njọ n'ihi okpomoku zuru ụwa ọnụ. Ya mere, ọ ga-abụrịrị na anyị ga-achịkwa iji zọpụta anyị na ụwa.
Okwu ikpeazụ
Ya mere, anyị nọ na njedebe nke edemede banyere okpomoku ụwa ma ọ bụ edemede okpomọkụ ụwa. Anyị nwere ike ikwubi na okpomoku zuru ụwa ọnụ abụghị nanị ihe iseokwu kamakwa ọ bụ ihe iyi egwu nye mbara ala a na-acha anụnụ anụnụ. Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ aghọwozi okwu zuru ụwa ọnụ. Ụwa dum na-aṅa ntị n'okwu a.
Ya mere edemede na-ekpo ọkụ zuru ụwa ọnụ ma ọ bụ isiokwu na-ekpo ọkụ n'ụwa bụ isiokwu a na-achọsi ike nke a ga-atụle na blọgụ agụmakwụkwọ ọ bụla. E wezụga nke ahụ, nnukwu ihe ndị na-agụ GuideToExam na-achọ ka anyị biputere edemede ndị ahụ na okpomoku zuru ụwa ọnụ na blọọgụ anyị.
N'aka nke ọzọ, anyị achọpụtala na edemede banyere okpomoku zuru ụwa ọnụ ma ọ bụ edemede okpomọkụ nke ụwa aghọwo ajụjụ a na-atụ anya ugbu a na bọọdụ dị iche iche na nyocha asọmpi.
Ya mere, anyị na-atụle ikenye ụfọdụ edemede banyere okpomoku zuru ụwa ọnụ maka ndị na-agụ akwụkwọ anyị ka ha wee nweta enyemaka site na GuideToExam iji kwadebe okwu banyere okpomọkụ ụwa ma ọ bụ isiokwu gbasara okpomọkụ ụwa dịka mkpa ha dị.
Ka bia na mmetọ gburugburu ebe obibi na mgbanwe ihu igwe vol.6(1).
Fiziks nke okirikiri na-ekpo ọkụ zuru ụwa ọnụ.